De rechter voert in zekere zin beleid wanneer hij het recht bedrijft. Dit beleid is vaak neergelegd in niet als zodanig voor de rechtsgemeenschap kenbare, richtinggevende afspraken. De rechtsgemeenschap komt die slechts op het spoor door het bestuderen van de jurisprudentie. In andere gevallen neemt het beleid echter de vorm aan van in voor de rechtsgemeenschap kenbare beleidsregels, neergelegde afspraken. Vanuit rechtsstatelijke optiek zijn dergelijke rechtersregelingen niet zonder meer problematisch. Zeker niet waar de rechter enige beleidsruimte wordt gelaten. Wel vergt het openbaar maken van rechtersregelingen telkens een afweging van belangen van rechtszekerheid en rechtsgelijkheid tegenover het belang van de individuele rechtsbedeling. Wanneer de rechter niet over beleidsruimte, maar over enige mate van interpretatieruimte beschikt, lijkt een rechtersregeling minder aangewezen. De rechter spreekt in dergelijke gevallen door middel van zijn uitspraken.

De totstandkoming van de nieuwe kantonrechtersformule in 2008 riep de vraag op of de rechter deze regeling inzake de hoogte van ontslagvergoedingen niet beter aan de wetgever kan laten. Rechtersregelingen zijn nog altijd omstreden vanuit een constitutioneel perspectief bezien. Onduidelijk is of het positieve (constitutionele) recht voldoende grondslag biedt voor dit optreden van de rechter als quasiwetgever. Daarnaast is het de vraag wie rechtersregelingen mogen vaststellen, in hoeverre zij bindend zijn en op welke onderwerpen zij betrekking kunnen hebben. Op deze vragen wordt in deze bijdrage nader ingegaan.

De nieuwe Canadese Cabinet Directive on Streamlining Regulation (een soort Aanwijzingen voor de Regelgeving) moedigen beleidsambtenaren en wetgevingsjuristen aan om internationale normen een voorkeursbehandeling te geven en het aantal ‘unique to Canada’-regels te beperken. Nu wordt internationale samenwerking over regelgeving, in verband met internationale handelsbelangen, wel steeds gebruikelijker, maar Canada gaat hiermee veel verder dan andere landen.

De ideeënwereld van het moderne management lijkt in een aantal opzichten op het ideale politieke bestel dat Plato beschrijft. De moderne manager die zich als een van Plato’s wachters gedraagt, plaatst zich buiten en boven de praktijken waarin burgers productieve taken voor de gemeenschap uitvoeren, in de illusie over superieure kennis te beschikken. De praktijk laat zien dat deze stijl van werken vaak contraproductief is. In het ideaal van dienend leiderschap wordt tegenwoordig echter een alternatief ontworpen dat beter past bij de democratie.