De wettelijke aansprakelijkheidsbepaling onder het EU-voorstel voor een Corporate Sustainability Due Diligence-richtlijn kwalificeert als een voorrangsregel

De auteur beschrijft in dit artikel zijn visie op de toekomst van de beursvennootschap in de komende vijf jaar. Thema’s die daarbij in vogelvlucht worden bezien, zijn: (1) duurzaamheid en ESG-aspecten bij beursvennootschappen, (2) maatschappelijke belangen en de taakopdracht van bestuurders en commissarissen, (3) de invloed van stakeholders op de strategie, (4) de bredere toegang tot de kapitaalmarkt, (5) de harmonisering en digitalisering van transparantie en verantwoording, en (6) de convergentie tussen de bv en de nv. De hoop is dat deze ontwikkelingen bijdragen aan een rechtssysteem dat het duurzame succes van ondernemingen faciliteert, en daarmee aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.

De Urgenda-zaak gaat over een vordering van Stichting Urgenda tegen de Staat der Nederlanden. Stichting Urgenda wilde een aan de Staat op te leggen bevel om het volume van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland te (doen) beperken. De rechtbank en het gerechtshof Den Haag hebben deze vordering toegewezen. De Staat heeft daartegen tevergeefs beroep in cassatie ingesteld. De Milieudefensie-zaak gaat over een vordering van Milieudefensie c.s. tegen Royal Dutch Shell plc (RDS), de moedervennootschap van het Shell-concern. Milieudefensie c.s. vorderden een aan RDS op te leggen bevel om het volume van de uitstoot van CO₂ die het gevolg is van de bedrijfsactiviteiten van het Shell-concern te reduceren. De rechtbank Den Haag heeft deze vordering toegewezen. Het arrest van de Hoge Raad en het vonnis van de rechtbank Den Haag zijn belangrijke uitspraken op het gebied van duurzaamheid.

Op 23 februari 2022 heeft de Europese Commissie het richtlijnvoorstel Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive (EU) 2019/1937 (hierna: CSDD) aangenomen. Het richtlijnvoorstel verplicht ondernemingen passende zorgvuldigheid te betrachten op het gebied van mensenrechten en milieu voor hun eigen activiteiten, de activiteiten van dochterondernemingen en de activiteiten van ketenpartners. Het richtlijnvoorstel is een voorbeeld van zogeheten ‘tweede generatie’ bindende ketenregelgeving. Andere voorbeelden van dergelijke ketenregelgeving zijn te vinden in Frankrijk, Duitsland en Noorwegen. Ook in Nederland wordt met het initiatiefvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen ingezet op dit type nieuwe ketenregelgeving. In dit artikel wordt ingegaan op de CSDD in het algemeen en passende zorgvuldigheid in het bijzonder. De bespreking vindt plaats tegen de achtergrond van een rechtsvergelijkende analyse van het ter zake relevante Duitse en Noorse recht en het Nederlandse wetsvoorstel.

Dit artikel gaat in op de belangrijkste juridische aspecten inzake biodiversiteit. Rondom biodiversiteit groeit een indrukwekkende hoeveelheid soft law-regelingen en Europese wetgeving met concrete verplichtingen voor ondernemingen, terwijl belangengroeperingen het middel van strategisch procederen inzetten om verlies aan biodiversiteit tegen te gaan. Tegen die achtergrond bespreekt dit artikel de belangrijkste internationale verdragen, soft law-standaarden en Europese wetgevingstrajecten. De auteur bespreekt ook het toenemende aantal strategische procedures over biodiversiteit tegen ondernemingen. Het artikel gaat tot slot in op de vraag wat ondernemingen en in het bijzonder hun legal departments kunnen doen rondom biodiversiteit.

Dit artikel bespreekt de belangrijke rol die (bank)financiering speelt in het behalen van de klimaatdoelstellingen die zijn gesteld in onder meer het Klimaatakkoord van Parijs en die grofweg samen te vatten zijn als het bereiken van een globale net zero-maatschappij tegen 2050. Er wordt ingegaan op het wettelijk duurzaamheidskader waarbinnen die financiering op dit moment plaatsvindt. De Taxonomieverordening bepaalt onder meer wanneer een economische activiteit ecologisch duurzaam is. Banken kunnen door het verstrekken van financiering en het delen van hun kennis en ervaring bedrijven, en daarmee de economie, helpen te verduurzamen. Dit artikel beschrijft de financieringsinstrumenten die banken momenteel op de internationale financieringsmarkt aanbieden aan bedrijven om deze duurzaamheidstransitie te maken. Om de globale net zero-maatschappij in 2050 te kunnen bereiken, is het nodig dat onze huidige lineaire economie verandert in een circulaire economie op mondiaal niveau. Deze bijdrage gaat in op de cruciale rol die banken spelen in deze transitie, en welke stappen door banken moeten worden gezet om deze transitie te bereiken.

Afspraken over de belastingheffing van de winst van internationaal actieve ondernemingen hebben zich lange tijd beperkt tot het overeenkomen van regelingen die dubbele heffing van belasting beoogden te voorkomen. Deze beperkte benadering leidde ertoe dat landen hun nationale belastingstelsels overigens niet op elkaar hoefden af te stemmen, met als consequentie dat belasting kon worden ontweken. In de laatste decennia is een beweging op gang gekomen die hieraan een einde beoogt te maken. Dit proces wordt in deze bijdrage vanuit het perspectief van de EU en de OESO beschreven. Er is in het bijzonder aandacht voor twee recente ontwikkelingen, namelijk de voorstellen van de OESO voor een internationale herverdeling van het recht om winstbelasting te heffen en de introductie van een minimum-winstbelastingtarief voor multinationals.