De troonrede 2022 maakt gewag van diverse crises zonder dat (zoals in het verleden) crisiswetgeving daarop is aangepast. Eerdere crisiswetgeving en -rechtspraak bieden aanknopingspunten voor het afdwingen van normconform gedrag in crisistijd. In de troonrede 2022 wordt verder extra bescherming aangekondigd voor de ‘hoeders van de rechtsstaat’. Voor politici geldt echter dat zij zich van polariserend gedrag bewust moeten zijn. Ten slotte blijkt de 100-jarige politierechter nog steeds een ‘luisterend oor’ te bieden voor verdachten die menen dat door alle crises de regering radeloos, het volk redeloos en het land reddeloos is geworden.

Er is in Nederland geen regelgeving die enig voordeel garandeert voor een bedrijf dat een intern onderzoek uitvoert en de resultaten deelt met rechtshandhaving, als onderdeel van een zelfmelding of medewerking. In dit artikel wordt ingegaan op de huidige regelgeving in Nederland en wordt onderzocht of de regelgeving van het VK en de VS zowel in theorie als praktijk aanknopingspunten biedt voor nieuwe regelgeving voor Nederland. Het normatieve karakter van de meewerkbeloning in het VK lijkt bedrijven in corruptiezaken meer te stimuleren om zelf te melden en mee te werken dan het calculatieve karakter van de meewerkbeloning in de VS.

De gewezen verdachte moet na een vrijspraak of sepot vaak nogmaals de strijd aangaan. Dit keer om onder andere zijn advocaatkosten vergoed te krijgen. De strafrechter toetst in deze ‘kostenvergoedingsprocedures’ of gronden van billijkheid aanwezig zijn om een schadevergoeding toe te kennen. In dit artikel gaan wij in op welke rol de keuze voor een bepaalde advocaat, diens in rekening gebrachte uren, de keuze voor een bepaalde processtrategie en overige factoren daarbij een rol (kunnen) spelen, waarbij de focus met name ligt op fraudezaken.
Verder gaan wij in op de tendens dat steeds vaker een discussie plaatsvindt over de vraag of een vergoeding voor de gekozen advocaat, diens werkwijze en/of processtrategie billijk is, terwijl volgens ons de rechter zich enigszins dient te distantiëren van het geven van een te intensief c.q. inhoudelijk oordeel over deze punten.
Afgesloten wordt met een aantal handvatten die van belang (kunnen) zijn bij het indienen van een schadevergoedingsverzoek van de advocaatkosten. Volgens ons dient de advocaat ervoor te waken dat de rechter binnen de grenzen van de billijkheidtoets blijft.

De gewelddadige Russische inmenging in Oekraïne, die startte met de annexatie van de Krim, gaat bijna zijn tiende jaar in. Hoewel Nederland en de Europese Unie niet direct betrokken zijn bij deze oorlog, hebben zij sinds 2014 in toenemende mate sancties ingesteld tegen Rusland. Met name de Russische inval van Oekraïne eind februari 2022 zorgde voor een ongekende toename in het aantal afgekondigde sancties Tot dusver heeft de handhaving daarvan nauwelijks plaatsgevonden in Nederland. In de praktijk bestaat veel onduidelijkheid over de interpretatie van deze sancties. Dat roept bij ons de vraag op in hoeverre die onduidelijkheden rondom interpretatie de effectieve naleving en handhaving van de Ruslandsancties in Nederland in de weg staan.

In het derde nummer van het Tijdschrift voor Veiligheid is een artikel verschenen van Tops en De Vries over de toepassing van artikel 13b Opiumwet. In deze Trending topics worden kanttekeningen geplaatst bij de conclusies van beide auteurs.

De ABRvS heeft lange tijd geoordeeld dat noch de wettekst, noch de wetsgeschiedenis tot een andere opvatting dwingen dan dat er geen beperkingen kunnen worden opgelegd ten aanzien van feiten of omstandigheden die bij de beoordeling van de toets op grond van slecht levensgedrag mogen worden betrokken. Afgelopen 25 mei 2022 kwam daar verandering in; de ABRvS introduceerde een verzwaarde motiveringsplicht bij slecht levensgedrag. Op welke wijze die verzwaarde motiveringsplicht verder handen en voeten zou moeten worden gegeven, kwam voor het eerst aan de orde in de in deze bijdrage geannoteerde uitspraak van de ABRvS van 3 augustus 2022.

Voor procesafspraken ontbreekt een wettelijk kader. De Hoge Raad oordeelt dat procesafspraken desalniettemin mogelijk zijn, en grijpt per bij procesafspraken geregeld deelonderwerp terug op de afzonderlijke strafvorderlijke kaders. De zittingsrechter behoudt dus onverkort zijn zelfstandige verantwoordelijkheid, en betrekt de belangen van derden en het algemeen belang in zijn beoordeling van de doorwerking van procesafspraken. De Hoge Raad geeft specifieke kaders voor de geldigheid van procesafspraken, en de doorwerking van een afdoeningsvoorstel over de bewezenverklaring en strafmaat. Het kerndilemma van de verdediging – in hoeverre is openheid van zaken noodzakelijk voor de acceptatie van een afdoeningsvoorstel – blijft ondanks deze nieuwe kaders bestaan.