Toezicht op voedselveiligheid is een aangelegenheid van zowel publieke als private partijen. Overheid en bedrijfsleven dragen beide verantwoordelijkheid voor controle en naleving van voedselveiligheidsnormen. Zij hebben daartoe allebei geavanceerde systemen van toezicht ontwikkeld met als primair doel risico’s op voedselveiligheid te beheersen en beperken. Kenmerkend is de relatief recente ontwikkeling dat publieke en private actoren elkaars inspanningen voor de verwezenlijking van dit doel onderling pogen af te stemmen. In Nederland probeert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) toezicht te houden op private vormen van toezicht. Hoe richt de NVWA dit metatoezicht (toezicht op toezicht) in? Welke waarborgen brengt de NVWA aan bij de afstemming van haar toezicht op private initiatieven en op welke punten behoeft dit verbetering? De auteurs maken een vergelijkende analyse van twee initiatieven van privaat toezicht die door de NVWA zijn geaccepteerd als ‘zelfcontrolesysteem’ voor levensmiddelen, te weten Bureau de Wit en Riskplaza.

De inhoudelijke en financiële opgaven waarvoor gemeentelijke toezichthoudende organisaties zich gesteld zien, zijn ongekend groot. De omvang en complexiteit van het takenpakket nemen toe terwijl de uitvoeringsapparaten rigoureus afslanken. Kortom, meer en complexere taken met minder bezetting. In dit artikel betoog ik dat de gemeentelijke toezichthouders in een lastig pakket gebracht worden. De eisen die gesteld worden, zijn velerlei en tegenstrijdig. De regie erop ontbreekt waardoor gemeenten overspoeld worden met ingrijpende beleidsvoornemens die tezamen een te groot beslag leggen op het verandervermogen. Een reflectie op een andere organisatie van de uitvoering is dan ook noodzakelijk.