In een periode van één jaar heeft het Hof van Justitie vijf uitspraken gedaan over het recht op gelijke behandeling dat is opgenomen in verschillende richtlijnen die het verblijf van derdelanders in een lidstaat regelen. Met deze uitspraken draagt het Hof van Justitie bij aan de versterking van de gelijke behandeling van rechtmatig in de Europese Unie verblijvende derdelanders op het terrein van de sociale zekerheid en daarmee hun integratie in de lidstaat waar zij rechtmatig verblijf genieten.
HvJ 25 november 2020, C-302/19, ECLI:EU:C:2020:957 (INPS/WS); HvJ 25 november 2020, C-303/19 ECLI:EU:C:2020:958 (INPS/VR); HvJ 10 juni 2021, C-94/20, ECLI:EU:C:2021:477 (Land Oberöstereich/KV); HvJ 2 september 2021, C-350/20 ECLI:EU:C:2021:659 (O.D. e.a./INPS); HvJ 28 oktober 2021, C-462/20, ECLI:EU:C:2021:894 (ASGI e.a./Presidenza del Consiglio dei Ministri – Dipartimento per le politiche della famiglia, Ministero dell’Economia e delle Finanze).

In HvJ 14 december 2021, C-490/20, ECLI:EU:C:2021:1008 (VMA) buigt het Hof van Justitie zich opnieuw over de uitleg van de definitie van het gezin in Richtlijn 2004/38/EG (de Burgerschapsrichtlijn). De zaak betreft de afgifte van een geboorteakte door de Bulgaarse autoriteiten waarop twee moeders staan vermeld als ouders, zoals dit ook staat op de geboorteakte die in Spanje is afgegeven. Het Hof van Justitie oordeelt niet alleen dat de weigering van de geboorteakte niet mag leiden tot een belemmering van het vrij personenverkeer, maar ook dat een dergelijke belemmering in strijd zou zijn met het recht op gezinsleven en het belang van het kind zoals beschermd door het Handvest van de Grondrechten.
HvJ 14 december 2021, C-490/20, ECLI:EU:C:2021:1008 (VMA).

De Tempus Energy-zaak betreft de vraag of de Europese Commissie een Britse steunmaatregel terecht heeft goedgekeurd na een inleidend onderzoek. Tempus Energy meende van niet en stelde dat de Commissie nader onderzoek had moeten doen in een formele procedure. In het arrest beantwoordt het Hof van Justitie enkele fundamentele vragen over de inhoud en reikwijdte van een inleidend onderzoek door de Commissie. Dit artikel analyseert het arrest en staat daarbij tevens stil bij de betekenis van dit arrest voor de rechten van derden-belanghebbenden.
HvJ 2 september 2021, C-57/19, ECLI:EU:C:2021:663 (Commissie/Tempus Energy)

Het arrest in World Duty Free Group gaat over het staatssteunrechtelijke selectiviteitscriterium bij belastingregelingen. Het selectief karakter wordt via drie stappen vastgesteld: (1) de vaststelling van de gewone belastingregeling, (2) het bestaan van een afwijking en (3) eventuele rechtvaardiging vanwege de aard en opzet van het belastingstelsel. Iedere stap heeft een eigen functie en daarbij komen andere vragen aan de orde, waarbij de antwoorden van belang zijn voor het vervolg. Het arrest toont aan dat deze stappen in de toepassing niet altijd strikt worden onderscheiden. Zoals dit arrest illustreert, maakt dat de toets complex en soms weinig inzichtelijk.
Gerecht 15 november 2018, T-219/10 RENV, ECLI:EU:T:2018:784 (World Duty Free Group SA en Spanje/Commissie) en HvJ 6 oktober 2021, gevoegde zaken C-51/19 P en C-64/19 P, ECLI:EU:C:2021:793 (World Duty Free Group SA en Spanje/Commissie).

Het begrip broed- en rustplaatsen van strikt beschermde soorten uit artikel 12 lid 1 onder d Habitatrichtlijn moet zowel ruimtelijk als temporeel ruim worden geïnterpreteerd in overeenstemming met de doelstelling van deze richtlijn: het in stand houden van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna op het Europese grondgebied van de lidstaten. Voor het ruimtelijk aspect betekent dit dat de bescherming van strikt beschermde soorten van artikel 12 lid 1 onder d zich mede uitstrekt tot de directe omgeving van de voortplantingsplaatsen. Temporeel betekent dit dat deze bescherming zich uitstrekt tot voortplantingsplaatsen die niet meer worden bewoond, wanneer de kans voldoende groot is dat de betrokken diersoort naar die plaatsen zal terugkeren. Het begrip ‘beschadiging’ ziet in dat kader op de achteruitgang, geleidelijke verzwakking en de verdwijning van voortplantingsplaatsen. Het Hof van Justitie verwijst voor de interpretatie van deze begrippen naar de richtsnoeren van de Commissie betreffende soortenbescherming.
HvJ 28 oktober 2021, C-357/20, ECLI:EU:C:2021:881 (Weense Hamster II).

De strijd tegen fraude die ten koste kan gaan van EU-middelen heeft een nieuwe impuls gekregen. Op 1 juni 2021 is het Europees Openbaar Ministerie (EOM) met zijn werkzaamheden begonnen. De komst van het EOM brengt ook veranderingen met zich voor de rol en de taakuitoefening van het Europees bureau voor fraudebestrijding (OLAF). In dit artikel gaan de auteurs in op deze ontwikkelingen en leggen daarbij de nadruk op het spanningsveld rond deze bevoegdheidsoverdracht en de noodzaak om te voorzien in effectieve procedurele waarborgen.
Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad van 12 oktober 2017 betreffende nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (‘EOM’) (PbEU 2017, L 283/1-71).
Wet van 17 maart 2021 tot aanpassing van enkele wetten ter uitvoering van de Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad van 12 oktober 2017 betreffende nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (‘EOM’) (PbEU 2017, L 283) (Invoeringswet EOM) (Stb. 2021, 155).
Verordening (EU, Euratom) 2020/2223 van het Europees Parlement en de Raad van 23 december 2020 tot wijziging van Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 wat betreft samenwerking met het Europees Openbaar Ministerie en de doeltreffendheid van de door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (‘OLAF’) uitgevoerde onderzoeken (PbEU 2020, L 437/49).
Verordening (EU, Euratom) 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 september 2013 betreffende onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1073/1999 van het Europees Parlement en de Raad en Verordening (Euratom) nr. 1074/1999 van de Raad (PbEU 2013, L 248), zoals gewijzigd bij de Wijzigingsverordening.