Met gepaste trots presenteren wij het eerste nummer van het Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, een tijdschrift met de ambitie zich als academisch vakblad te richten op academici en andere professionele beoefenaren van het bijzonder strafrecht, inclusief het bestuurlijke handhavingsrecht, voor zover dit mede van betekenis is voor de strafrechtelijke handhaving van het financieeleconomisch recht. Zowel vanuit de politiek als de rechtspraktijk neemt de aandacht voor de bestrijding van financieel-economische criminaliteit de laatste jaren sterk toe, terwijl ook binnen de wetenschap met steeds meer nadruk specifiek wordt stilgestaan bij het bijzonder deel van het strafrecht.

In bijna een kwart van de faillissementsdossiers is vermoedelijk sprake van enige vorm van fraude. Dit blijkt uit redelijk recent onderzoek dat in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum van het Ministerie van Justitie is uitgevoerd. Uitgaande van ongeveer 10.000 faillissementen (landelijk) op jaarbasis, zou dat kunnen betekenen dat er elk jaar in ongeveer 2.500 dossiers sprake is van fraude. Het bedrag dat aan onbetaalde vorderingen achterblijft in alle frauduleuze faillissementen werd in 2011 geraamd op ruim 1,7 miljard euro per jaar.

De bestrijding van faillissementsfraude staat sinds 2012 op de politieke agenda. Daarnaast heeft Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie in 2013 de Rijksbrede aanpak van fraude aangekondigd en aandachtsgebieden vastgesteld voor het offensief tegen ondermijnende en georganiseerde criminaliteit. In dat kader wordt faillissementsfraude steeds genoemd als een van de fraudevormen met de grootste maatschappelijke schade. In dit artikel wordt besproken hoe de voorgestane integrale bestrijding van faillissementsfraude ervoor staat: welke maatregelen zijn al genomen en welke investeringen moeten daarvoor nog worden gedaan?

Eind juli 2013 legde de minister van Veiligheid en Justitie het voorstel van ‘Wet herziening strafbaarstelling faillissementsfraude’ ter consultatie voor. Het concept wetsvoorstel is een onderdeel van de door het kabinet voorgestane intensivering van de bestrijding van faillissementsfraude. Het wetsvoorstel beoogt bij te dragen aan een effectievere bestrijding van faillissementsfraude. Buiten kijf staat dat faillissementsfraude economisch ontwrichtend werkt en te voorkomen of te repareren financiële schade aan derden berokkent. Bij de handhaving van de regels rond een financiële deconfiture, kan het strafrecht een bijdrage leveren – zij het dat het in de rede ligt dat civiele handhaving hier het primaat heeft.

Op 25 februari 2014 is het Voorontwerp ‘Versterking positie curator’ in consultatie gegaan. Het Voorontwerp dient gezien te worden in het kader van het streven van de Minister van Veiligheid en Justitie de curator te betrekken bij de bestrijding van faillissementsfraude. Dit artikel plaatst enkele kanttekeningen bij het Voorontwerp voor de bestrijding van faillissementsfraude.

Tijdens het onderzoek ter terechtzitting in strafzaken kan een tenlastelegging alleen op vordering van de officier van justitie worden gewijzigd indien het ten laste gelegde daarna nog steeds hetzelfde feit betreft (art. 313, lid 2 Sv jo. art. 68 Sr). Dit arrest gaat over de vraag of er nog sprake is van ‘hetzelfde feit’ als bedoeld in art. 68 Sr wanneer een tenlastelegging betreffende het opzettelijk doen van een onjuiste aangifte wordt gewijzigd door er subsidiair aan toe te voegen dat de verdachte die aangifte opzettelijk niet heeft gedaan. Annotatie bij Hoge Raad 4 februari 2014 ECLI:HR:NL:2014:228