Deze bijdrage analyseert het arrest HR 31 oktober 2014, ECLI:NL:HR:2014:3076. Dit arrest bevat de regel dat er personele eenheid van behandeling en uitspraak behoort te zijn, en geeft een stappenplan voor het geval na de mondelinge behandeling vervanging van de behandelend rechter noodzakelijk is. De auteurs concluderen dat het om een belangwekkend arrest gaat, niet alleen wegens het grote praktische belang voor de praktijk, maar ook omdat – op het niveau van procesrechtelijke beginselen – het belang van het procesrechtelijke beginsel van een recht op een mondelinge behandeling wordt onderstreept. De auteurs concluderen verder dat bij nadere beschouwing het arrest nog verscheidene vragen oproept, zoals welke soorten mondelinge behandelingen onder het arrest vallen, wanneer het stelsel van de Hoge Raad uitgewerkt is en wanneer tussentijdse vervanging van een rechter geoorloofd is. Ook de door de Hoge Raad gegeven regel van overgangsrecht wordt aan een beschouwing onderworpen.

Het procesrecht kent diverse instrumenten om de dialoog tussen rechterlijke instanties te bevorderen. De dialoog tussen nationale rechters enerzijds en HvJ EU en EHRM anderzijds is onder meer van belang voor effectieve grondrechtenbescherming in Nederland. Met het zestiende protocol bij het EVRM kan, als het voor Nederland in werking treedt, naar verwachting de dialoog tussen rechters in Nederland en het EHRM verder worden ontwikkeld.