Samenvatting

Stemmingen kunnen in een volksvertegenwoordiging op verschillende manieren vorm krijgen, zoals een procedure bij handopsteken, bij zitten en opstaan of een hoofdelijke stemprocedure. Deze stemprocedures van de Staten-Generaal kennen echter verschillende praktische en constitutionele bezwaren. In dit artikel staat daarom de vraag centraal in hoeverre digitalisering van de stemprocedures in de Staten-Generaal de huidige stemprocedures kan verbeteren, gelet op de praktische en constitutionele bezwaren die daar vanuit de vertegenwoordigende democratie tegen in zijn te brengen. Ter beantwoording daarvan zijn verschillende voorbeelden van digitale stemprocedures bekeken, zoals die van het Europees Parlement en van de Nederlandse decentrale volksvertegenwoordigingen. Hieruit volgen twee te combineren digitaliseringsmogelijkheden, namelijk elektronische stemprocedures en hybride stemprocedures. Een toetsing van deze twee procedures aan artikel 50 en 67 Grondwet toont aan dat een fysiek quorumvereiste moet blijven bestaan, maar dat tegelijkertijd stemcomputers en ook online stemmende Kamerleden via een beveiligde videoverbinding met geluid tot de mogelijkheden behoren. Hierbij gelden bovendien wel voorwaarden, zoals het gebruik van een stemlampje en het behoud van een mondelinge hoofdelijke stemprocedure.