Eind 2022 verschijnt van Tijdschrift voor Veiligheid een themanummer over de lokale aanpak van cybercriminaliteit. De gastredactie voor dit themanummer bestaat uit:

• Dr. Rutger Leukfeldt, directeur Kenniscentrum Cybersecurity en lector Cybercrime & Cybersecurity aan de Haagse Hogeschool & Senior onderzoeker bij het NSCR

• Dr. Jurjen Jansen, lector Digitale Weerbaarheid aan de NHL Steden Hogeschool & Senior onderzoeker bij de Politieacademie

• Anthonie Drenth MSc., senior beleidsadviseur cybercrime bij de gemeente Amersfoort.

• Dr. Remco Spithoven, lector Maatschappelijke Veiligheid, Hogeschool Saxion & Hoofdredacteur TvV

Al geruime tijd staat de opkomst van cybercriminaliteit – opgevat als de combinatie van cyber enabled en cyber dependend crime – vol in de maatschappelijke aandacht. Na een daling van het slachtofferschap van klassieke, veelvoorkomende criminaliteit zien we dat cybercriminaliteit in omvang is gegroeid. Als neveneffect van de digitalisering is veel gelegenheid voor onlinecriminaliteit ontstaan. Daarbij is het voor daders eenvoudig geworden om met een beperkt aantal handelingen een groot aantal slachtoffers te maken zonder dat dader en slachtoffer elkaar fysiek hoeven te treffen. Men treft elkaar online, waarbij het voor daders eenvoudig is zich als een ander voor te doen en worden oplichtingstechnieken zoals social engineering, spoofing en het opzetten van nepwebsites op grote schaal toegepast. Ook kan de inzet van deepfake technologie door cybercriminelen een flinke impact gaan hebben. De jaarlijkse wereldwijde schade van cybercriminaliteit werd voor het jaar 2021 geschat op 6 triljoen dollar. Cybercriminaliteit levert criminele organisaties daarmee meer op dan de wereldwijde handel in drugs (Ahamad, 2020; Naidoo, 2020).
Ook is cybercriminaliteit dynamisch van aard. Wat vandaag een prominente modus operandi is, kan morgen weer wijzigen. Zo is de nadruk van WhatsApp-fraude (ook wel vriend-in-nood-fraude) geleidelijk verschoven naar helpdeskfraude en zagen we cybercriminelen tijdens de eerste corona-lockdowns in hun crimescripts zeer snel inspelen op de actualiteit. Intussen zijn bij de politie verschillende cybercrimeteams, het Team High Tech Crime (THTC) en het Cyber Offender Prevention Squad (COPS) actief. De aanpak van cybercriminaliteit is echter nooit een taak voor alleen de politie geweest. Cybercriminaliteit stelt heel het veiligheidscomplex voor de uitdaging zich kennis over deze nieuwe en dynamische vorm van criminaliteit eigen te maken. Daarnaast dient elke organisatie zich te bezinnen op de eigen rol in de aanpak van cybercriminaliteit.
Op lokaal niveau wordt cybercriminaliteit al enkele jaren als beleidsprioriteit aangemerkt. Gemeenten benoemen het steevast als een van de belangrijkste veiligheidsproblemen. Maar waar begin je in de aanpak van deze materie? Veel professionals ervaren handelingsverlegenheid, vanwege de digitale component waarin zij niet thuis zijn en vragen zich af of zij voor de aanpak van cybercriminaliteit wel het juiste juridische instrumentarium in handen hebben. Daarmee blijft de lokale praktijk achter in de aanpak van cybercriminaliteit. Ook voor de eigen bedrijfsvoering vormt cybercriminaliteit een groot risico. Dit geldt niet alleen voor publieke organisaties, maar natuurlijk ook voor private organisaties. Veel organisaties zijn voor zichzelf op zoek hoe zij hierin het beste kunnen handelen. Er wordt voorlichting gegeven, er worden test-phishing mails gestuurd, maar hoe pak je de weerbaarheid van je organisatie tegen cybercriminaliteit echt grondig aan? Welke interventies zijn effectief en waaruit blijkt dat?
De gastredactie van Tijdschrift voor Veiligheid nodigt u uit om bij te dragen aan een themanummer over de lokale aanpak van cybercriminaliteit, met thema’s als de rol van organisaties in de aanpak van cybercrime, ontwikkelingen in de cybersecurity, weerbaarheid tegen cybercrime, slachtoffer- en daderschap van cybercrime en interventies ter bevordering van weerbaarheid. Zowel theoretische als empirische verkenningen zijn welkom, evenals praktijkgerichte artikelen. Daarbij kan de focus op zowel de publieke als de private context liggen en zijn ook vraagstukken over de governance van cyberweerbaarheid welkom. De gastredactie nodigt nadrukkelijk criminologen, psychologen, IT’ers, bestuurskundigen, organisatiekundigen en andere disciplines uit om gezamenlijk het themanummer een multidisciplinair karakter te geven.