Tfpp_cover
Rss

Tijdschrift voor Forensische Psychiatrie en Psychologie

Over dit tijdschrift  

Meld u zich hier aan voor de attendering op dit tijdschrift zodat u direct een mail ontvangt als er een nieuw digitaal nummer is verschenen en u de artikelen online kunt lezen.

Aflevering 1, 2023 Alle samenvattingen uitklappen
Redactioneel

Access_open Een goede binnenkomer

Auteurs Michiel van der Wolf en Vivienne de Vogel
Auteursinformatie

Michiel van der Wolf
Prof. dr. mr. Michiel van der Wolf is werkzaam als hoogleraar forensische psychiatrie bij het Instituut voor strafrecht en criminologie van de Universiteit Leiden, universitair hoofddocent strafrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Amsterdam en raadsheer-plaatsvervanger bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Vivienne de Vogel
Prof. dr. Vivienne de Vogel is bijzonder hoogleraar Forensische Zorg aan de Universiteit Maastricht, lector Werken in Justitieel Kader aan de Hogeschool Utrecht en onderzoeker in de Van der Hoeven Kliniek, de Forensische Zorgspecialisten, Utrecht.
Wetenschap

Access_open Het doorlopen van verlofstappen in relatie tot patiëntkenmerken

Trefwoorden verlof tijdens de tbs-maatregel, statische patiëntkenmerken, RNR-model, psychopathie, resocialisatieproces
Auteurs Maartje Clercx, Michiel Verhees en Marije Keulen-de Vos
SamenvattingAuteursinformatie

    The Dutch measure of an ‘entrustment order’ (tbs) is the compulsory admittance to a high-secure forensic hospital, aimed at a return to society. Leave is an explicit part of the treatment and rehabilitation, with the aim that the patient applies learned skills in a wider context. The degree of supervision decreases with each new step, while the level of freedom increases. Four types of leave are possible for tbs patients: supervised, unsupervised, extra-institutional and probationary leave.
    The present study examines the relationship between a number of patient characteristics and whether various leave types are achieved. Based on the records of 341 former patients, leave and the odds of a positive end to the measure were related to several patient factors: age at admission, type and number of index offenses, diagnoses, degree of psychopathy, and substance abuse history.
    A higher age at admission is related to more frequently granted unsupervised and extra-institutional leave; extra-institutional leave is also more frequently granted in the case of a sex offense as the index crime. A non-psychotic ‘axis I’ disorder leads to a slightly higher frequency of granted unsupervised leave and a positive termination of the tbs order. An index crime of murder or manslaughter reduces the likelihood of a positive termination. A personality disorder leads to lower chances of extra-institutional leave or a positive termination.
    The relationship between leave and PCL-R score appears to be complex: although a higher hazard for leave is found with a high PCL-R score, visualization of the data demonstrates that there are seemingly two groups among the high-PCL-R-scoring patients. There is a group which does not get leave at all and another group which gains permission more quickly than those with lower PCL-R scores. These findings, however, need to be interpreted with caution.
    The merit of the results from this study is illustrated for clinicians, for those who have a role in evaluating leave applications, and for administrators or policy makers.


Maartje Clercx
Dr. Maartje Clercx is senior wetenschappelijk onderzoeker bij Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Rooyse Wissel, Oostrum (Venray). Daarnaast heeft zij een gastaanstelling bij de Radboud Universiteit Nijmegen (Behavioural Science Institute).

Michiel Verhees
Michiel Verhees MSc is adjunct directeur Behandeling en Zorg bij Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Rooyse Wissel, Oostrum (Venray).

Marije Keulen-de Vos
Dr. Marije Keulen-de Vos is senior wetenschappelijk onderzoeker bij Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Rooyse Wissel, Oostrum (Venray). Daarnaast heeft zij een gastaanstelling bij de Radboud Universiteit Nijmegen (Behavioural Science Institute).
Wetenschap

Access_open Pionieren tussen straf en zorg

De overweging en toepassing van artikel 2.3 Wet forensische zorg bij geweldsdelicten

Trefwoorden artikel 2.3 Wet forensische zorg, geestelijke gezondheidszorg, psychische problematiek in het strafrecht, juridisch kader, geweldsdelicten
Auteurs Vera Oosterhuis, Andreas Burger, Michiel van der Wolf e.a.
SamenvattingAuteursinformatie

    The enactment of article 2.3 of the Dutch Forensic Care Act allows criminal courts to issue a care authorization (CA) for compulsory care within the regular mental health care system. Before the enactment, scholars and professionals already stated their worries in the literature. The security levels of regular mental health care facilities would be insufficient and the treatment would lack forensic focus, while persons who would enter through this new article might suffer from complex disorders and/or exhibit violent behavior.
    This research therefore focusses on the (severity of) possible violent offences of those for whom a CA was considered. Case law from the first one-and-a-half year since the enactment was analysed quantitatively and qualitatively. Looking at violent offences it appeared that those without a CA were convicted for more severe violent offences than those with one. This was reflected in the number of convictions for (attempted) homicide, while the group with a CA was more often convicted for major physical assault. Furthermore, the use of weapons was important: for those for whom a CA was not issued, weapon use was more often mentioned, especially the use of sharp weapons. In neither one of the groups the use of a gun or another shooting weapon was mentioned. These results are partially in line with the existing literature, since criminal courts seemed less inclined to issue a CA when a severe violent offence was committed. However, a substantial part of the group with a CA committed some sort of violent offence. So, although conviction for a violent offence is not in itself a contra-indication for a CA, the specificities of the offence, like severity and weapon-use, can possibly be considered as such.


Vera Oosterhuis
Vera Oosterhuis MSc, criminoloog, promoveert aan de Universiteit Leiden en bij het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Zij wordt hierbij begeleid door Katy de Kogel, Miranda Boone en Michiel van der Wolf.

Andreas Burger
Dr. Andreas Burger is werkzaam als wetenschappelijk medewerker binnen de kennislijn Forensische zorg bij het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC).

Michiel van der Wolf
Prof. dr. mr. Michiel van der Wolf is werkzaam als hoogleraar forensische psychiatrie bij het Instituut voor strafrecht en criminologie van de Universiteit Leiden, universitair hoofddocent strafrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Amsterdam en raadsheer-plaatsvervanger bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.

Katy de Kogel
Dr. Katy de Kogel is werkzaam als senior wetenschappelijk medewerker en coördinator van de Kennislijn Forensische Zorg bij het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC).
Wetenschap

Access_open Klare taal?

Een onderzoek naar het communiceren over geweldsrisico’s

Trefwoorden forensische psychiatrie, risicotaxatie, risicocommunicatie, geweldsrecidive
Auteurs Ellen van den Broek, Kasia Uzieblo en Vivienne de Vogel
SamenvattingAuteursinformatie

    Within the legal, judicial and forensic field risk assessments play an important role. The reliability and validity of commonly used risk assessment instruments have been well researched. Relatively little is known however about how the outcomes of risk assessments are understood by decision-makers and whether the way of communicating these outcomes affects subsequent risk estimation and decision-making.
    This study aims to contribute to increasing knowledge on risk communication for Dutch forensic and judicial practice.
    A vignette study was conducted in a group of one hundred forensic experts reporting to the court to examine how the way in which violence risks are communicated affects recidivism risk assessment and decision-making. The study also examined how different communication formats were viewed in terms of clarity, usability and probative value. The (combinations of) risk communication formats most commonly used in the Netherlands were compared, namely 1) categorical communication (low - moderate - high), 2) numerical communication (percentages), 3) combined communication (categorical + numerical), and 4) categorical communication with an added descriptive risk scenario.
    Results. The study showed that the way of communicating the outcome of a risk assessment did influence the estimation of the likelihood of violent reoffending, but did not influence decision-making. Furthermore, it was found that formats in which the outcome was offered in combination were rated more positively than formats in which the outcome was communicated singularly (categorically or numerically). Finally, the study showed that participants tended to deviate from the information provided when asked for a free estimate of the likelihood of recidivism in percentages or in a categorical judgment.
    Depending on how the outcome of a risk assessment is communicated, there may be differences in interpretation among recipients of these assessments. It is recommended that the implications of this be further studied, as well as that research and practice pay more attention to risk communication.


Ellen van den Broek
Drs. Ellen van den Broek is klinisch psycholoog en werkt als hoofd behandeling en onderzoeker in de Van der Hoeven Kliniek, de Forensische Zorgspecialisten in Utrecht.

Kasia Uzieblo
Prof. dr. Kasia Uzieblo is professor in Forensische en Criminologische Psychologie, Vrije Universiteit Brussel en werkt als onderzoeker in de Van der Hoeven Kliniek, de Forensische Zorgspecialisten in Utrecht.

Vivienne de Vogel
Prof. dr. Vivienne de Vogel is bijzonder hoogleraar Forensische Zorg aan de Universiteit Maastricht, lector Werken in Justitieel Kader aan de Hogeschool Utrecht en onderzoeker in de Van der Hoeven Kliniek, de Forensische Zorgspecialisten, Utrecht.
Praktijk

Access_open Praktische aanbevelingen voor het uitvoeren van onderzoek in gesloten jeugdzorginstellingen

Trefwoorden forensische setting, jeugddelinquentie, neurobiologie, longitudinaal, RCT, middelen (ge/mis)bruik
Auteurs Hans van der Baan, Esther de Ruigh, Arne Popma e.a.
SamenvattingAuteursinformatie

    Performing research in a forensic setting poses certain challenges, especially when it pertains to complex or sensitive research designs. As a result, studies often end up with small sample sizes which limits reliability and generalizability of the results, and consequently narrows their potential for new insights. This article provides several practical recommendations for successful scientific research in youth forensic settings, organized into five steps: study design, setting up, recruiting participants, collecting data, and rounding off the project and communicating results. These tips help researchers carry out their protocols, collect sufficient amounts of good-quality data, and maintain good relations with the institutions. The recommendations are based on experiences from the Study Consortium for Reattributional E-training Effectiveness and Neuroprediction (SCREEN) study, a longitudinal multi-center project in the juvenile forensic setting in the Netherlands that involved 400+ detained youth. This paper intends to aid researchers in setting up and performing research in different closed youth care settings.


Hans van der Baan
Hans van der Baan is werkzaam bij de Programmagroep Developmental Psychology, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam.

Esther de Ruigh
Dr. Esther de Ruigh is werkzaam op de Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Amsterdam UMC-VUmc, Amsterdam, en de Afdeling Kwaliteit Specialistische jeugdhulp, Levvel, Amsterdam.

Arne Popma
Prof. dr. Arne Popma is werkzaam op de Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie & Psychosociale Zorg, AmsterdamUMC-VUmc, Amsterdam, en de Afdeling TOP-GGZ kennisnetwerk Gedrag & Forensisch, Levvel, Amsterdam.

Robert Vermeiren
Prof. dr. Robert Vermeiren is werkzaam op de Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Leiden Universitair Medisch Centrum, Oegstgeest.

Reinout Wiers
Prof. dr. Reinout Wiers is werkzaam bij de Programmagroep Developmental Psychology, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam, en op het Centre for Urban Mental Health, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam.

Annematt Collot D’Escury-Koenings
Dr. Annematt Collot D’Escury-Koenings is werkzaam bij de Programmagroep Developmental Psychology, Universiteit van Amsterdam, Amsterdam.

Lucres Jansen
Prof. dr. Lucres Jansen is werkzaam op de Afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie & Psychosociale Zorg, AmsterdamUMC-VUmc, Amsterdam.
Praktijk

Access_open Mensen die seksueel grensoverschrijdend gedrag ontkennen

Aan de slag met het Good Lives Model

Trefwoorden seksueel grensoverschrijdend gedrag, ontkenning, Good Lives Model, hervalpreventie, dadertherapie
Auteurs Wouter Wanzeele en Alex Seys
SamenvattingAuteursinformatie

    Categorical denial of sexual misconduct is a significant problem in mandated offender treatment. Despite evolving therapist attitudes, people who categorically deny offending are still often barred from specialized treatment. The evidence base concerning categorical denial seems to show that denial does not necessarily imply a higher risk of reoffending. We suggest that people who categorically deny do have a right to specialized treatment and the chance to work on (relapse) prevention. In this article, we take a Good Lives Model (GLM) approach to categorical denial, and show that meaningful change is possible in people who categorial deny offending, even if they never change the original denial. We analyze the most important primary goods in their life and hypothesize links with the offense for which they were convicted. By investing in the relevant primary goods and removing obstacles to prosocial fulfillment, we work on the root causes of the alleged misconduct, effectively working on relapse prevention despite continued denial. We use a case example to illustrate the four steps of the GLM in working with people who categorical deny offending. Our approach aims to support other treatment providers in working with this sizable group in the field of sex offender treatment.


Wouter Wanzeele
Wouter Wanzeele MSW is sociaal werker en forensisch therapeut bij Forensisch Ambulant Begeleidingsteam (CAW Oost-Vlaanderen) en Psychotherapie-BRUG (CGG Ahasverus).

Alex Seys
Alex G. Seys MSc is psychotherapeut bij de forensische werking van Voluit vzw en praktijkassistent aan UGent (Skillslab opleiding Geneeskunde).

Kristien Hepping
Dr. Kristien Hepping is universitair docent onderwijs strafrecht aan de Universiteit Utrecht.

Eleni Georgaki
Eleni Georgaki is docent criminologie en onderzoeker aan het Instituut voor Strafrecht & Criminologie van de Universiteit Leiden. Zij is ook filmmaker.

Merijne Groeneweg
Merijne Groeneweg is als jurist verbonden aan de klinische observatieteams in Forensisch Centrum Teylingereind. Daarvoor werkte zij in het Pieter Baan Centrum. Zij is buitenpromovenda aan de Universiteit Leiden. Haar onderzoek ziet op de specifieke kenmerken van pro justitia-onderzoek bij jeugdige en adolescente verdachten ten opzichte van pro justitia-onderzoek bij volwassen verdachten.
Verslag

Access_open Prison Mental Health Day, 27 juni 2023

Auteurs Mieke Breij en Britt van Vliet
Auteursinformatie

Mieke Breij
Mieke Breij is GZ-psycholoog en Landelijk Coördinator Psychologisch Zorg Gevangeniswezen en Vreemdelingenbewaring Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP).

Britt van Vliet
Britt van Vliet is communicatieadviseur en medewerker Opleidingen Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP).

Tamara De Beuf
Dr. Tamara De Beuf is postdoctoraal onderzoeker aan de KU Leuven en Universiteit Maastricht.

Vivienne de Vogel
Prof. dr. Vivienne de Vogel is bijzonder hoogleraar Forensische Zorg aan de Universiteit Maastricht, lector Werken in Justitieel Kader aan de Hogeschool Utrecht en onderzoeker in de Van der Hoeven Kliniek, de Forensische Zorgspecialisten, Utrecht.
Verschenen

Access_open Kwaliteitskader Forensische Zorg 2022-2028

Auteurs Udo Nabitz, Jurgen Vos en Inge Koomen
Auteursinformatie

Udo Nabitz
Dr. Udo Nabitz is als adviseur en onderzoeker werkzaam bij Arkin in Amsterdam. Hij is tevens voorzitter van de sectie Forensische Psychologie van het NIP. Gedurende veertig jaar werkte hij als GZ-psycholoog, onderzoeker en kwaliteitsadviseur bij Jellinek, AIAR (AMC) en Inforsa (Arkin).

Jurgen Vos
Jurgen Vos is principal consultant bij Q-Consult Zorg in Utrecht. Hij was als werkgroepbegeleider en redacteur intensief betrokken bij de ontwikkeling van het Kwaliteitskader Forensische Zorg.

Inge Koomen
Inge Koomen is senior projectleider bij het Expertisecentrum Forensische Psychiatrie (EFP) in Utrecht. Zij is betrokken bij het beheer van het Kwaliteitskader Forensische Zorg. Verder is ze leider van het project Regionale Netwerken en tot voor kort het subsidieprogramma Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ).

Anna Goldberg
Dr. Anna Goldberg is universitair docent strafrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en universitair docent criminologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Annabel Simjouw
Annabel Simjouw is promovenda in de Van der Hoeven Kliniek.

Marije Keulen-de Vos
Dr. Marije Keulen-de Vos is senior wetenschappelijk onderzoeker bij Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) de Rooyse Wissel, Oostrum (Venray). Daarnaast heeft zij een gastaanstelling bij de Radboud Universiteit Nijmegen (Behavioural Science Institute).