Samenvatting

In 2003 heeft de Hoge Raad met het Drijfmestarrest een richtinggevend, maar tegelijkertijd open kader ontwikkeld voor het daderschap van de rechtspersoon: het Drijfmestkader. Het kader fungeert inmiddels al twintig jaar als het toetsingskader om de feiten te beoordelen en uiteindelijk tot een oordeel te komen over het daderschap van de rechtspersoon. Toch bestaan er nog diverse vragen en onduidelijkheden over de rol en de inhoudelijke betekenis van de onderdelen van het kader, waaronder de Drijfmestomstandigheden. Aan de hand van een gestructureerde en gedetailleerde analyse van driehonderd uitspraken van rechtbanken en gerechtshoven met de rechtspersoon als verdachte is het mogelijk om onduidelijkheden over de omstandigheden op te helderen en om concrete handreikingen te geven voor de rechtspraktijk. Zo biedt de feitenrechtspraak aanknopingspunten die de inhoudelijke betekenis van de omstandigheden verduidelijken en behulpzaam kunnen zijn in toekomstige zaken. De analyse brengt ook foutieve en risicovolle toepassingen van de omstandigheden aan het licht. Op deze toepassingswijzen kan de verdediging alert zijn. Tot slot maakt de analyse inzichtelijk welke vragen over de omstandigheden nog openstaan.